Een belangrijke doorbraak in het begrip van het slaapmechanisme opent nieuwe mogelijkheden voor de behandeling van slaapstoornissen en daarmee samenhangende neuropsychiatrische ziekten: Wetenschappers hebben de melatoninereceptor MT1 geïdentificeerd als een cruciale regulator van de REM-slaap (Rapid Eye Movement).

Het belang van de REM-slaap

De REM-slaap is heel belangrijk voor dromen, geheugenconsolidatie en emotionele regulatie. In de hersenen beïnvloedt de melatonine MT1 receptor een type neuron dat de neurotransmitter en het hormoon noradrenaline aanmaakt, dat zich bevindt in een gebied dat bekend staat als de locus coeruleus of “blauwe vlek” in het Latijn. Tijdens de REM-slaap kalmeren deze neuronen en stoppen ze met hun activiteit. Ernstige ziekten zoals de ziekte van Parkinson en dementie met Lewy-lichaampjes, waarvoor momenteel geen effectieve behandelingen bestaan, zijn gekoppeld aan REM-slaapstoornissen.

Deze ontdekking vergroot niet alleen ons begrip van slaapmechanismen, maar heeft ook een belangrijk klinisch potentieel, volgens Gabriella Gobbi, hoofdonderzoeker van een nieuwe studie gepubliceerd in het Journal of Neuroscience. Ze is professor in de psychiatrie aan de McGill University, clinicus-wetenschapper aan het McGill University Health Centre Research Institute en bekleedt de Canada Research Chair in Therapeutics for Mental Health.

Geneesmiddel tegen REM-slaap

De menselijke slaap volgt een precieze opeenvolging van niet-REM en REM fases, die elk verschillende fysiologische functies vervullen. De REM-slaap speelt een cruciale rol bij geheugenconsolidatie en emotionele regulatie. Niet-REM slaap ondersteunt fysiek herstel en reparatieprocessen. Verstoringen in deze cyclus kunnen de cognitieve functie aantasten en de vatbaarheid voor neuropsychiatrische aandoeningen vergroten. Tot nu toe waren wetenschappers niet op de hoogte van de specifieke receptor die de REM-slaap activeert. In het nieuwe onderzoek werd de melatonine MT1 receptor geïdentificeerd als een belangrijke regulator van deze slaapfase. Met behulp van een nieuw medicijn dat zich richt op MT1-receptoren, konden de onderzoekers met succes de duur van de REM-slaap verlengen bij proefdieren en tegelijkertijd de neuronale activiteit verminderen.

“Op dit moment zijn er geen medicijnen die specifiek gericht zijn op de REM-slaap. De meeste slaapmedicijnen op de markt verlengen de totale slaapduur, maar hebben de neiging om de REM-slaap aan te tasten,” aldus Dr. Stefano Comai, co-senior auteur van het onderzoek en professor aan de Universiteit van Padua en universitair hoofddocent aan McGill University. Volgens de onderzoekers is verder onderzoek naar de neurobiologie en farmacologie van de REM-slaap cruciaal voor de ontwikkeling van gerichte behandelingen die de levenskwaliteit van patiënten met deze ernstige ziekten kunnen verbeteren. Naarmate wetenschappers de complexiteit van slaapregulatie verder onderzoeken, groeit de hoop op effectieve interventies voor neurologische aandoeningen.